Bilgisayar Bilimi-2 (Windows 101)
Bilgisayar Bilimi-1 isimli blog yazıımda bilgisyarlardan, bilgisyar tarihinden genel çalışma mantalitesinden bahsettim. Bu blog yazımda günümüzde nerdeyse hergün karşılaştığımız Windows işletim sistemi hakkında temel bilgiler, Windows işletim sisteminde karşımıza çıkan dosya uzantılarına ve neden kullanıldıklarından bahsedeceğim.
Windows:
Windows Microsoft tarafından üretilmiş bir
işletim sistemidir.
Windowsun dezavantajları:
· Windows
veritabanı sunuculuğu gibi bazı sunucularda yavaşlama görülmektedir.
· Widows
işletim sistemin kitlenmesi ve yeniden başlatılmasına neden olan bazı sorunlar
oluşabilmektedir.
· Linux’a
göre daha fazla kaynak tüketimi olması
Windows 10 2015’te piyasaya sürülen en
sonra işletim sistemi sürümüdür.
Windows çekirdek olarak NT
çekirdeğini kullanır. NT, New Technology sözünün kısaltılması olarak
kullanılıyor, Windows 2000 den sonra NT kısaltılması isimlerde kaldırıldı ancak
ürün sürümlerinde kullanılmaya devam etti. Windows NT çekirdeği Hybrid Kernel
yapısına sahiptir.
Hybrid Kernel (Hibrit çekirdek, melez
çekirdek) bilgisayar işletim sistemlerinde kullanılan mikro çekirdek ve
monolitik çekirdek mimarilerinin özelliklerini ve faydalarını birleştirmeye
çalışan bir işletim sistemi çekirdek mimarisidir.
Windows NT’nin mimarisi, kullanıcı kod (user
mod) ve çekirdek mod (kernel mod) olmak üzere iki ana bileşenden oluşan
katmanlı bir tasarımdır. Tek işlemcil ve simetrik çok işlemcil (SMP) tabanlı
bilgisayarlarda çalışmak üzere tasarlanmış önleyici, yeniden gelen bir işletim sistemidir.
Çekirdek modu, sistem belleğine ve harici
aygıtlara sınırsız erişime sahipken, kullanıcı modundaki programlar ve alt
sistemler erişebildikleri sistem kaynaklarına göre sınırlıdır. Windows NT
çekirdeği karma çekirdek olarak bilinir. Kullanıcı modu G/Ç yöneticisini kullanarak
G/Ç isteklerini uygun çekirdek modu aygıt sürücülerine aktarabilen alt
sistemlerden oluşur. Windows NT kullanıcı modu katmanı, bir çok farklı işletim
sistemi türü için yazılmış uygulamaları çalıştıran “çevre alt sistem” ve çevre
alt sistemleri adına sisteme özgü işlevler çalıştıran “bütünleşik alt sistem”
den oluşur.
Kullanıcı modu, çeşitli sistem tanımlı
süreçler ve DLL’lerden oluşur. Kullanıcı modu, uygulamaları ile iletişim
sistemi çekirdeği işlevleri arasında arabirime “çevre alarm sistemi” adı
verilir. Windows NT, bunların her biri farklı işletim sistemi türü için
yazılmış uygulamaları desteklemek üzere tasarlanmıştır. Hiçbir çevre alt
sistemi doğrudan donanıma erişemez, donanım işlevlerine erişim çekirdek modu
rutinlerini arayarak yapılır.
Process
Bilgisayar biliminde process, belleğe
yüklenmiş ve işlemcide (CPU) yürütülmekte olan bir program olarak
tanımlanmaktadır. Uygulamalar diskte çalışmaz halde bulunurken ise program
olarak tanımlanır. Bir program (yürütülebilir dosya .exe) kendi başına pasif
komut yığınıdır ve process ise bu komutların aktif olarak yürütülmesidir. Porcess
(işlem) bilgisayarda çalışan programdır. Sisteme girş yapan bir girdiyi
sistemden geçirerek çıktıya dönüştüren. Procces’lerede süreç yaklaşımı da
denilmektedir.
Eski bilgisayar sistemlerinde sadece bir
program hafızaya yüklenip işlemcide yürütlmesine izin vermekteydi ve bütün
sistem kaynaklarının erişimi bu yürütülmekte olan programın kontrolü
altındaydı, günümüzde bilgisayar sistemleri ise bir çok programı aynı anda
belleğe yüklemesine ve art arda işlemcide yürütülmesine olanak sağlamaktadır.
Process;
Execution’daki bir programdır. Bilgisayarda çalışan bir programın kopyasıdır,
işlemciye atanabilen ve işlemcide çalıştırılabilen bir varlıktır gibi tanımlar
yapılabilir.
Execution bir süreç olarak işleme tabi
tutma anlamına gelmektedir run ifadesi çalıştırılma anlamını ifade eder
karıştırılmamalıdır.
Procerss Concept (yapısı)’ı şöyledir;
Process, Stack, Heap, data ve text
alanlarından oluşmaktadır. Stack daha küçük adreslere doğru büyürken heap daha
büyük adresler doğru büyümektedir
Text: derlenen programın (process)’in
makine kodu bu alanda bulunmakta
Data: Bu alan iste static verilerin
tutulduğu yer. Starci verilere ise global değişkenler örnek verilebilir.
Heap: Bu alan dinamik olarak tahsis
edilmiş bellek alanları bulunur.
Stack: Fonksiyon parametreleri ve lokal
değişkenlerde bu alanda bulunmakta yani geçici verinin tutulduğu yerdir.
Windows’ta sık karşılaşılan bilinmesi
gerek dosya türleri;
Windows dosya adlarını nokta ile iki kısma ayırmıştır
noktanın sağ tarafı dosya uzantısı 3 vey 4 karakterden oluşmaktadır, sol tarafı
ise bizim dosyaya verdiğimiz adlardan oluşur. Uzantılar bilgisayarın hangi
uygulamayı kullanarak çalıştıracağını/oluşturduğunu söyler. Örneğin docx
microsft Word tarafından oluşturduğunu ve microsft word’ün açabildiğini
bildirir. Dosya uzantısı manuel bir şekilde değiştirilişe dosyanın formatı
değişmez
|
Uzantı |
Biçim |
|
aac, adt, adts |
Windows ses dosyası |
|
accdb |
Microsoft Access veritabanı dosyası |
|
accde |
Microsoft Access yalnızca yürütme dosyası |
|
accdr |
Microsoft Access çalışma zamanı veritabanı |
|
accdt |
Microsoft Access veritabanı şablonu |
|
aif, aifc, aiff |
Ses Değişim Dosya biçimi dosyası |
|
aspx |
ASP.NET Active Server sayfası |
|
avi |
Ses Video Birleşimi filmi ya da ses dosyası |
|
bat |
Bilgisayar toplu iş dosyası |
|
bin |
İkili sıkıştırılmış dosya |
|
bmp |
Bit eşlem dosyası |
|
cab |
Windows Cabinet dosyası |
|
cda |
CD Ses Parçası |
|
csv |
Virgülle ayrılmış değerler dosyası |
|
dif |
Elektronik tablo veri değişim biçimi dosyası |
|
dll |
Dinamik Bağlantı Kitaplığı dosyası |
|
doc |
Word 2007'den önceki Microsoft Word belgesi |
|
docm |
Makro etkinleştirilmiş Microsoft Word belgesi |
|
docx |
Microsoft Word belgesi |
|
dot |
Word 2007'den önceki Microsoft Word belgesi |
|
dotx |
Microsoft Word şablonu |
|
eml |
Outlook Express, Windows Live Mail ve diğer programlar tarafından
oluşturulan e-posta dosyası |
|
eps |
Encapsulated PostScript dosyası |
|
exe |
Yürütülebilir program dosyası |
|
flv |
Flash ile uyumlu video dosyası |
|
gif |
Grafik Değişim Biçimi dosyası |
|
htm, html |
Köprü metni işaretleme dili sayfası |
|
ini |
Windows başlatma yapılandırma
dosyası |
|
iso |
ISO-9660 disk görüntüsü |
|
jar |
Java mimari dosyası |
|
jpg, jpeg |
Joint Photographic Experts Group fotoğraf dosyası |
|
m4a |
MPEG-4 ses dosyası |
|
mdb |
Access 2007'den önceki Microsoft Access veritabanı |
|
mid, midi |
Musical Instrument Digital Interface dosyası |
|
mov |
Apple QuickTime film dosyası |
|
mp3 |
MPEG katman 3 ses dosyası |
|
mp4 |
MPEG 4 video |
|
mp4 |
MPEG 4 video |
|
mpeg |
Moving Picture Experts Group film dosyası |
|
mpg |
MPEG 1 sistem akışı |
|
msi |
Microsoft Installer dosyası |
|
mui |
Çok Dilli Kullanıcı Arabirimi dosyası |
|
pdf |
Taşınabilir Belge Biçimi dosyası |
|
png |
Taşınabilir Ağ Grafikleri dosyası |
|
pot |
PowerPoint 2007'den önceki Microsoft PowerPoint şablonu |
|
potm |
Makro etkinleştirilmiş
Microsoft PowerPoint şablonu |
|
potx |
Microsoft PowerPoint şablonu |
|
ppam |
Microsoft PowerPoint eklentisi |
|
pps |
PowerPoint 2007'den önceki Microsoft PowerPoint slayt gösterisi |
|
ppsm |
Makro etkinleştirilmiş Microsoft PowerPoint slayt gösterisi |
|
ppsx |
Microsoft PowerPoint slayt gösterisi |
|
ppt |
PowerPoint 2007'den önceki Microsoft PowerPoint biçimi |
|
pptm |
Makro etkinleştirilmiş Microsoft PowerPoint sunusu |
|
pptx |
Microsoft PowerPoint sunusu |
|
psd |
Adobe Photoshop dosyası |
|
pst |
Outlook veri deposu |
|
pub |
Microsoft Publisher dosyası |
|
rar |
Sıkıştırılmış Roshal Arşivi dosyası |
|
rtf |
Zengin Metin Biçimi dosyası |
|
sldm |
Makro etkinleştirilmiş Microsoft PowerPoint slaytı |
|
sldx |
Microsoft PowerPoint slaytı |
|
swf |
Shockwave Flash dosyası |
|
sys |
Microsoft DOS ve Windows sistem ayarları ve değişkenleri dosyası |
|
tif, tiff |
Etiketli Resim Biçimi dosyası |
|
tmp |
Geçici veri dosyası |
|
txt |
Biçimlendirilmemiş metin dosyası |
|
vob |
Video nesne dosyası |
|
vsd |
Visio 2013'ten önceki Microsoft Visio çizimi |
|
vsdm |
Makro etkinleştirilmiş Microsoft Visio çizimi |
|
vsdx |
Microsoft Visio çizim dosyası |
|
vss |
Visio 2013'ten önceki Microsoft Visio kalıbı |
|
vssm |
Makro etkinleştirilmiş Microsoft Visio kalıbı |
|
vst |
Visio 2013'ten önceki Microsoft Visio şablonu |
|
vstm |
Makro etkinleştirilmiş Microsoft Visio şablonu |
|
vstx |
Microsoft Visio şablonu |
|
wav |
Dalga ses dosyası |
|
wbk |
Microsoft Word yedekleme belgesi |
|
wks |
Microsoft Works dosyası |
|
wma |
Windows Media Ses dosyası |
|
wmd |
Windows Media İndirme dosyası |
|
wmv |
Windows Media Video dosyası |
|
wmz, wms |
Windows Media dış görünüm dosyası |
|
wpd, wp5 |
WordPerfect belgesi |
|
xla |
Microsoft Excel eklentisi veya makro dosyası |
|
xlam |
Excel 2007'den sonraki Microsoft Excel eklentisi |
|
xll |
DLL tabanlı Microsoft Excel eklentisi |
|
xlm |
Excel 2007'den önceki Microsoft Excel makrosu |
|
xls |
Excel 2007'den önceki Microsoft Excel çalışma kitabı |
|
xlsm |
Excel 2007'den sonraki makro etkinleştirilmiş Microsoft Excel çalışma
kitabı |
|
xlsx |
Excel 2007'den sonraki Microsoft Excel çalışma kitabı |
|
xlt |
Excel 2007'den önceki Microsoft Excel şablonu |
|
xltm |
Excel 2007'den sonraki makro etkinleştirilmiş Microsoft Excel şablonu |
|
xltx |
Excel 2007'den sonraki Microsoft Excel şablonu |
|
xps |
XML tabanlı belge |
|
sıkıştırma |
Sıkıştırılmış dosya |
EXE (Executable File Format),
çalıştırılabilir dosya formatıdır. Exe bilgisayar programları içerisinde
kullanılmaktadır. Exe dosyaları bazen tek başına bir program olurken bazen de
bir programın başlangıcı olabilmektedir. Exe dosyaları ya komut satırı
yardımıyla ya da çift tıklayarak çalıştırılabilir. Exe dosyalarını editlemek
için; Rource hacker, Akala EXE Locki ExeScope, ExeWrapper veya ResEdit Tols
yazılımlarından herhangi biri kullanılabilir. Dll dosyaları executable bir
uygulama olmaksızın kullnılmazken exe uzantılı uygulama dosyaları bağımsız
çalışabilirler.
.bat (batch)
Bilgisayarda
belirli bir sırayla yapılması istenen işlemlerin müdahaleye gerek duyulmadan
yapılmasını sağlayan dosyalara verilen isimdir. Bat uzantılı dosyalar
windows’un toplu işlem dosyalarıdır. DOS işletim sistemlerinden beri kullanılan
scrpit türündeki dosyalardır. bat dosyaları exe uzantılı dosyalara benzer
şekilde çalışırlar. Genellikle bilgisayar programcıların gelişmiş fonksiyonlar
için kullanılmaktadır. Bat dosyaların amacı, oluşturulan komutların
bilgisayarda tek tıklamayla bilgisayara yaptırmaktır. Bilgisayarda yapılması gereken bir ya da bir
dizi işlemi başka hiçbir işleme gerek olmadan ardı ardına yapılmasını
sağlar. Windows komut isteminde,
kullanılabilen tüm komutlar BAT dosyaları ile kullanmak mümkündür. Bat
dosyaları küçük bir exe dosyası gibi çalışır. bat dosyalarını çeşitli amaçlarla
kullanır, örneğin dosyaları kopyalamak veya silmek, uygulamaları çalıştırmak ve
işlemleri kapatmak için.
Bat dosyaları herhangi bir metin
düzenleyicinin düzenleme için bir .bat dosyasını açabileceği anlamına gelir.
Bat dosyasına sağ tık yaparak not defteri yardımıyla açabiliriz.
Örneğin; bir bat dosyası oluşturmak için;
Burada ilk olarak www.muhammedaygun.com
web sitesini açıp daha sonra ipconfig sorgusunu yaparak duracaktır.
e-posta yoluyla alınan aşina olmadığınız
web sitelerinde indirdiğiniz veya hatta kendi oluşturduğunu .bat dosyalarını
çalıştırmadan önce dikkat etmelisiniz.
Bat dosyalarının kodu hiçbir şekilde gizli
değildir bundan dolayı düzenlenmesi çok kolaydır. Bir bat dosyanın kodu hiçbir
şekilde gizli değildir, bu da düzenlemenin çok kolay olmaktadır. Bat
dosyasındaki belirli talimatlar del komutu gibi verilere zarar
verebileceğinden, BAT dosyasıyla işlem yapılırken dikkat edilmelidir.
bin
.bin ikili dosyaların bir uzantısıdır, her
dosyanın içinde farklı bilgiler vardır ve bu bilgiler çeşitli amaçlar için
olabilir. Bu dosyalar genellikle derlenmiş bilgisayar programlarıdır. Görüntü,
ses, video, kurulum veya bir CD/DVD görüntüsü olabilir. Bazı durumlarda bu BIN
dosyaları ikili biçimde kaydedilir ve herhangi bir metin düzenleyicisiyle
açılır. Bir bin dosyası Sega video oyunlarının bir ROM görüntüsü de olabilir.
Bir bin dosyası doğrudan açılmaz dosyayı kullanmak için onu ya bir dikle
yazdırman gerekir ya da sanal bir sürücüye okutman gerekir. BIN dosyasını bir
iso dosyasına da dönüştürebiliriz böylece onu yazdırmak veya okutmak için çok
daha fazla program kullanabiliriz. BIN, dosya uzantısı yaygın olarak
sıkıştırılmış arşiv dosyaları olarak programlar tarafından farklı amaçlar için
kullanılır. Açılımıyla “Binary” olarak adlandırılan bu dosya türleri genellikle
CD veya DVD dosalarının Backup yansıması alındığında veya malware
yazılımlarında görebiliriz. Bin dosyaları bilgisayarın içerisindeki farklı
yazılımlar tarafından farklı amaçlar için kullanılabilir yani bin dosyaları her
zaman sadece sıkıştırılma amacıyla meydana getirilmiş dosyalar olmayabilir. , Bin uzantılı dosyalar ikili dosya ile
ilişkili olan dosyalardır. İkili dosyalar geniş yelpazede içerikler için
kullanılmaktadır. Bin dosyası bir dosya editörü görevini görmektedir. CD ve
DVD’lerin içerisinde yer alan içerikler bin dosyaları olarak bulunmaktadır.
DLL (Dynamic Link Library), Türkçe
anlamı dinamik bağlantı kütüphanesidir. DLL dosyaların görevi çalışan
programların ortaklaşa yapmış olduğu işlemleri tek bir dosya içinde yapmak,
program çalışma esnasında gerekli olan fonksiyonları kendi içerisinde bulunmaz
ise bunu dll dosyasında aramaktadır.
Bu şekilde programlar tek bir dosya
üzerinde çalışarak bellek kullanımını minimum seviyeye düşürerek ham program
hızını ve bilgisayar hızını artıracak bir çok dl dosası yerine tek bir dll
dosyası kullandığından hard disk üzerinde fazla yer kaplamayacaktır.
Bir program nasıl çalışmasında bir exe
dosyası gerekliyse aynı şekilde bir dll dosyasına aynı şekilde programın
çalışmasında gerekli sistem dosyalarıdır.
DLL dosyaları tek başına çalışmazlar. Bir
dll dosyası ses ile alakalı işlevleri yerine getirirken diğer dll dosyaları
görüntü ile alakalı işlevleri yerine getiriyor olabilir. Dll dosyalarını not
defteri ile açılarak üzerinde değişiklik yapılabilir fakat yanlış yapılan ufak
bir hata tamamen çalışmasını engelleyebilir.
DLL, Dynamic Link Library –Dinamik
Bağlantı Kütüphanesi- DLL dosyaların görevi çalışan programların ortaklaşa
yapmış olduğu işlemleri tek bir dosya içinde yapmak, program çalışma esnasında
gerekli olan fonksiyonları kendi içerisinde bulunmaz ise bunu dinamik link
kütüphanesinde yani dll dosyasında aramaktadır. Bu şekilde programlar tek bir
dosya üzerinden karşılaşarak bellek kullanımı, minimum seviyeye düşürerek hem
program hızını ve bilgisayar hızını artıracak birçok dll dosyasını yerine tek
bir dll dosyası kullandığından hard disk üzerinde fazla yer kaplamayacaktır.
Programlar işlevlerini devam ettirmek için DLL dosyaları içerisinde bulunan
işlemelerden yardım alarak çalıştırma bütünlüğü sağlamaktadır. DLL dosyaları
çalıştırılmış olduğu programların ayrılmaz bir bütünüdür ve tek başına
çalışmazlar. Eğer ilgili dll dosyası yoksa ismi veya içeriği hatalı bir şekilde
değişirse dll dosyası eksikliği veya hatalı dll dosyası nedeni ile programın
çalışmasında gerekli sistem dosyalarıdır.
Bir dll dosyası ses ile alakalı
işlemlerini yerine getirirken diğer DLL dosyaları görüntü ile alakalı işlevleri
yerine getiriyor olabilir her dll dosyasının farklı farklı işlevleri
bulunmaktadır. Dll dosyasını ayrına
öneli özelliklerden biri aynı zaman dilimi içerisinde bir çok farklı programın
bu dosyayı kullanabiliyor olması imkan tanımasıdır. En çok karşımıza çıkan
run.dll gibi dosyalar aynı anda birçok farklı programa hizmet edebilmektedir.
DLL düzenlemek için binary düzenleme
yazılımlarını kullanabilirsiniz. Yani resource Hacker, ExeScope, ExeWrapper,
ResEdit Tools örnek verilebilir.
DLL, exe gibidir fakat doğrudan
çalışmazlar. MS paylaşılan kütüphaneleri uygulamasıdır. Hem exe hem de DLL
dosyaları taşınabilir yürütülebilir (PE) dosya biçimini temel alır. DLL
dosyaları ayrıca COM bileşenleri ve .NET kitapları içerebilir. Bir DLL bir exe
veya diğer DLL’nin kullandığı işlevler, sınıflar, değişkenler, kullanıcı
arabirimleri ve kaynaklar (Simgeler, resimler, dosyalar … gibi) içerir
İşletim sistemlerinde; dinamik kütüphane
ve statik kütüphane olmaz üzere toplam 2 tane kütüphane vardır. Windowsta dosya
uzantıları statik kütüphanede .lib ve dinamik kütüphanede ise .dll dir. Temel
fark statik kütüphanelerin derleme zamanında çalıştırılabilir dosyaya
bağlanmasıdır, dinamik bağlantılı kütüphaneler çalışma zamanına bağlı değildir.
Statik kütüphane doğrudan bir modülün (Exe
veya dll) içine gömülü olduğundan, normalde bilgisayarda olsa da statik kitapları
görmezsiniz. Dinamik kütüphane tek başına bir dosyadır.
Bir DLL herhangi bir zamanda
değiştirilebilir ve yalnızca bir exe açıkça DLL’yi yüklediğinde çalışma
zamanında yüklenir. Statik kitaplık exe içinde derlendikten sonra
değiştirilemez Bir dll exe kendini güncelleştirmeden ayrı ayrı güncellenebilir.
DLL yükleme, bir program başlangıçta Win32
API LoadLibrary aracılığıyla veya başka bir DLL’nin bağımlılığı olduğunda bir
DLL yükler. Bir program bir işlevi yüklemek için GetProcAddress’i veya bir kaynağı
yüklemek için LoadResource’u kullanır.
Çoğu uygulama başlangıçta ihtiyaç
duydukları DLL dosyalarını yükler. Bunlardan herhangi biri bulunmazsa sistem
işlemi hiç başlatılmaz
DLL, tek başına yürütülebilir bir dosya
değildir. DLL’ler onları çağıran uygulamalar bağlamında çalışır işletim sistemi
DLL dosyasını bir uygulamanın bellek alanına yükler ya uygulama yüklendiğinde
(örtük bağlantı –implicit linking-) ya
da çalışma zamanında talep üzerinde (açık bağlantı –explicit Linking-). DLL’ler
ayrıca yürütülebilir dosyalar arasında işlevleri ve kaynakları paylaşmayı
kolaylaştırır birden çok uygulama, bellekteki bir dll dosyasının tek bir
kopyasının içeriğine aynı anda erişebilir.
Dll, farklı programla dillerinde yazılmış
uygulamaları desteklemeyi kolaylaştırır farklı programlama dillerinde yazılmış
programlar, program işlevini çağırma kuralına uyduğu sürece aynı dll işlevini
çağırabilir.
DLL, verileri her zaman bellekte mevcut
olması yerine yalnızca program aktif olarak onu çağırdığında bir programda
kullanıma sunulduğu için kullanılır. Varsayılan olarak windowsta bir çok dll
bulunur ancak üçüncü taraf programlar da bunları yükleyebilir
cpl
CPL, Windows işletim sistemi tarafından
kullanılan ekran, fare, ses denetimi içeren bir Windows Denetim masası öğesidir.
Windows denetim masası (control panel) açıldığında otomatik olarak yüklenir.
CPL dosyalarına Windows işletim sistemi tarafından başvurulur ve manuel olarak
açılmamalıdır. CPL dosyası system files
kategorisine aittir.
.cpl dosyası üzerine çift tıklayarak yürütülür dosyayı açacağınız yazılım daha önce kuruluysa ve dosya ilişkilendirmeleri doğru şekilde ayarlandıysa cpl dosyası açılabilir.
dat
Bir çok uygulama data veya kaynak
dosyaları için dat dosyasını kullanır. Veri dosyaları doğrudan bir uygulamada
açılmaz, genellikle yalnızca dahili amaçlar için DATA içerirler. Aynı dosya
uzantısını paylaşan farklı biçimler. Dat dosyasının doğru çalışması için
gerekli olan .dll dosya uzantısı tarafından kullanılır. Dll dosyası doğru
çalışması için gerekli olan .dat dosyasına erişemediği anda dosya
başlatılamayabilir. Dat dosyası multimedya dosyaları arasında yer alıyorsa
CVDGEA veya CyberLink PowerDirector gibi yazılımları kullanabilirsiniz, eğer
dat dosyası size mail birlikte gelmişse Outlook veya microsft Exchange
kullanılabilir.
drv
drv dosyaları genellikle Windows
ortamlarında aygıt sürücüleri (driver) için kullanılır. Bir driver ile daha üst
düzey bilgisayar programlarının bir aygıta etkileşime girmesine izin veren bir
bilgisayar programıdır. Bir driver tipik olarak donanımın bağlı olduğu
bilgisayar veri yolu veya iletişim alt sistemi aracılığıyla aygıtla iletişim
kurar. Çağıran bir program sürücüde bir rutin çalıştırdığında sürücü orijinal
arama programındaki rutinleri başlatabilir.
